The Church of Panagia Chalkeon in Thessaloniki, a UNESCO World Heritage site, stands as one of the most significant monuments of the Byzantine period. Reflect Lights was honored to undertake the project of architectural lighting for the church’s interior, aiming to highlight its architectural form and the few, yet incredibly important, preserved frescoes.

The Challenge

Lighting sites of historical significance presents a unique challenge. It requires a delicate balance between enhancing visibility and preserving the site’s authenticity and atmosphere. Any lighting solution must respect the historical and cultural context, ensuring that modern interventions do not overshadow or damage the ancient structures and artworks. This demands a meticulous selection of lighting technology and careful planning to integrate it seamlessly into the historic environment.

Purpose and Approach

Our primary goal was to emphasize the expressiveness and austerity of the saints’ figures in the frescoes while maintaining the church’s contemplative atmosphere. To achieve this, we selected two types of electrical rails, which were installed at the upper part of the iconostasis beams and the undulating cornice surrounding the narthex. The lighting systems used were produced by our trusted partners, world-renowned architectural and designer lighting manufacturers, Molto Luce.

Nearly Invisible Light Sources

These rails host small, point light sources that, though nearly invisible, can discreetly illuminate the saints’ figures in the frescoes. This creates a scenography that sheds light on a flourishing period of the Byzantine era in Thessaloniki.

Lighting Control Systems

Lighting scenarios are created and visualized using a lighting control system. Their recall, depending on the user and the space’s use, is easy and quick through visualization and integration into a display screen and remote control.

Warm White Light for Contemplative Atmosphere

The choice of warm white light at 2700K was deliberate. This color temperature creates the contemplative atmosphere essential for such spaces.

Acknowledgements

The lighting study, as presented by Reflect Lights, was fully approved by the Central Archaeological Council.

We extend our sincere thanks to the Ephorate of Antiquities of Thessaloniki for their invitation and excellent cooperation on this project. Their contribution was crucial to the success of the work.

With the help of Reflect Lights, the Church of Panagia Chalkeon emerges as an illuminated jewel of Byzantine cultural heritage, preserving its mystical atmosphere and inviting visitors to discover its rich history through light.

– ΕΛ –

Είχαμε την τιμή να αναλάβουμε τον αρχιτεκτονικό φωτισμό της Εκκλησίας της Παναγίας των Χαλκέων στη Θεσσαλονίκη, χώρο Παγκόσμιας Κληρονομιάς UNESCO. Ένα βυζαντινό μνημείο για το οποίο απαιτούνταν η λεπτή ισορροπία μεταξύ της φωτιστικής παρέμβασης και της διατήρησης της ιστορικής του αυθεντικότητας.

Η έγκριση της μελέτης μας από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, είναι ένα από τα βήματα της αξιοθαύμαστης προσπάθειας της Εφορείας Αρχαιοτήτων Θεσσαλονίκης για την ανάδειξη ενός από τα σημαντικότερα μνημεία της πόλης, προσκαλώντας τους επισκέπτες να εξερευνήσουν την πλούσια ιστορία του.

Η Πρόκληση του Φωτισμού Ιστορικών Χώρων

Ο φωτισμός χώρων ιστορικής σημασίας παρουσιάζει μια μοναδική πρόκληση. Απαιτεί μια λεπτή ισορροπία μεταξύ της ενίσχυσης της ορατότητας και της διατήρησης της αυθεντικότητας και της ατμόσφαιρας του χώρου. Οποιαδήποτε μελέτη φωτισμού πρέπει να σέβεται το ιστορικό και πολιτιστικό πλαίσιο, διασφαλίζοντας ότι οι σύγχρονες παρεμβάσεις δεν θα επισκιάσουν ή θα βλάψουν τις αρχαίες δομές και τα έργα τέχνης. Αυτό απαιτεί μια προσεκτική επιλογή φωτιστικής τεχνολογίας και λεπτομερή σχεδιασμό για την ενσωμάτωσή της με σεβασμό στο ιστορικό περιβάλλον.

Σκοπός και Προσέγγιση

Ο κύριος στόχος μας ήταν να αναδείξουμε την εκφραστικότητα και την αυστηρότητα των μορφών των αγίων στις τοιχογραφίες, ενώ ταυτόχρονα να διατηρήσουμε την κατανυκτική ατμόσφαιρα του ναού. Για το σκοπό αυτό, επιλέχθηκαν δύο είδη ρευματοφόρων ραγών, οι οποίες τοποθετήθηκαν στο επάνω μέρος των δοκών του τέμπλου και στο κυματιστό γείσο που περιβάλλει τον νάρθηκα. Τα συστήματα φωτισμού που χρησιμοποιήθηκαν, κατασκευάστηκαν από τους έμπιστους συνεργάτες μας Molto Luce.

Σχεδόν Αόρατες Πηγές Φωτισμού

Οι ράγες αυτές φιλοξενούν μικρές σημειακές πηγές φωτισμού που, αν και σχεδόν αόρατες, είναι ικανές να προβάλλουν διακριτικά τις μορφές των αγίων στις τοιχογραφίες. Δημιουργούν μια σκηνογραφία που ρίχνει φως σε μια περίοδο ακμής της βυζαντινής εποχής στη Θεσσαλονίκη.

Συστήματα Ελέγχου Φωτισμού

Τα σενάρια φωτισμού δημιουργούνται και οπτικοποιούνται με την εφαρμογή ενός συστήματος ελέγχου φωτισμού. Η ανάκληση τους, ανάλογα με τον χρήστη και τη χρήση του χώρου, γίνεται εύκολα και γρήγορα, μέσω οπτικοποίησης και ενσωμάτωσης τους σε οθόνη προβολής και τηλεχειριστήριο.

Θερμό Λευκό Φως για Κατανυκτική Ατμόσφαιρα

Η επιλογή του θερμού λευκού φωτός των 2700K δεν ήταν τυχαία. Η συγκεκριμένη θερμοκρασία χρώματος δημιουργεί την κατανυκτική ατμόσφαιρα που είναι απαραίτητη για αυτούς τους χώρους.

Ευχαριστίες

Η μελέτη φωτισμού όπως παρουσιάστηκε από τη Reflect Lights, έγινε αποδεκτή εξ ολοκλήρου από την επιτροπή του κεντρικού αρχαιολογικού συμβουλίου.

Ευχαριστούμε θερμά την Εφορεία Αρχαιοτήτων της πόλης της Θεσσαλονίκης για την πρόσκληση και την άριστη συνεργασία στο έργο αυτό. Η συμβολή τους ήταν καθοριστική για την επιτυχία του έργου.

Με τη βοήθεια της Reflect Lights, η εκκλησία της Παναγίας Χαλκέων αναδεικνύεται σε ένα φωτισμένο κόσμημα της βυζαντινής πολιτιστικής κληρονομιάς, διατηρώντας τη μυσταγωγική της ατμόσφαιρα και προσκαλώντας τους επισκέπτες να ανακαλύψουν την πλούσια ιστορία της μέσα από το φως.